Καλημέρα κ. Μανουσάκη από την διεθνή και όμορφη Γενεύη. Στέλνω την αγάπη και τις σκέψεις μου στους φίλους του «Έγκυρου Ανταποκριτή».

Με αφορμή την τρομερή οικονομική κρίση την οποία περνάει τα τελευταία χρόνια η πατρίδα μας, γύρισα πίσω  στα ιστορικά γεγονότα μιας άλλης εποχής και μεγάλης κρίσης, στην οποία τότε μας βοήθησε και προσπάθησε να μας σώσει ένας μεγάλος σημαντικός Ελβετός Φιλέλληνας ο Ιωάννης – Γαβριήλ Εϋνάρδος. Είναι πολύ επίκαιρο να μιλήσουμε για αυτόν τον σπουδαίο άνδρα, το μεγαλειώδη έργο και την προσφορά του στην πατρίδα μας. Ο Ευεργέτης του Ελληνικού Έθνους! ο οποίος  Δικαίως απέκτησε και τον τίτλο του «Πρύτανη των Φιλελλήνων».

Ο Φιλελληνισμός είναι ένας όρος ο οποίος έχει καθιερωθεί ως διεθνής όρος.

Το φιλελληνικό κίνημα συμπίπτει με την διάδοση των ιδεωδών της κλασσικής αρχαιότητας, που κέρδισαν ένθερμοι υποστηρικτές οι οποίοι εμπνεύστηκαν από αυτά και θέλησαν να μεταλαμπαδεύσουν στο περιβάλλον τους. Δημιουργοί και υποστηρικτές αυτού του ρεύματος υπήρξαν άνθρωποι από διάφορους τομείς της πολιτικής και κοινωνικής ζωής.

Ιδιαίτερη φυσιογνωμία φιλέλληνα ο Ελβετός  Jean Gabriel Eynard (1775 – 1863), οραματιστής και κύριος συντελεστής της ίδρυσης της Εθνικής Τράπεζας Ελλάδος.

Ο Εϋνάρδος υπήρξε  μια σημαντική ευρωπαϊκή προσωπικότητα η οποία ανέπτυξε τις δεξιότητες της, με εντυπωσιακό τρόπο σε όλη την διάρκεια του πρώτου μισού του 19^ου αιώνα. Συνδύαζε το ταλέντο του Διπλωμάτη και του οικονομικού Σύμβουλου υψηλού επιπέδου. Διαπαιδαγωγήθηκε με τις Καλβινιστικές αρχές στην Γενεύη, οι οποίες καθόρισαν αποφασιστικά τη συμπεριφορά του.

Το 1814 στο συνέδριο της Βιέννης γνώρισε τον Ιωάννη Καποδίστρια με τον οποίο διατήρησαν στενές σχέσεις μεγάλης αλληλοεκτίμησης και μακροχρόνιας φιλίας. Ο Εϋνάρδος ήταν ένας αξιόλογος  τραπεζίτης και οικονομολόγος, από πλούσια οικογένεια ευγενών, των οποίων πολλά μέλη της οικογένειας του κατέλαβαν δημόσια αξιώματα και ανέπτυξαν Φιλανθρωπική δράση, ο δε παππούς του Ιωάννη –Γαβριήλ, αποκαλούνταν l’avocat des pauvres («Ο δικηγόρος των φτωχών»).
O Εϋνάρδος κτίζει στην Γενεύη, στις  Promenades des Bastions, το τεράστιο, πολυτελή οικογενειακό του μέγαρο. Το σπίτι αυτό θα αναδειχθεί σε «στρατηγείο» του Ευρωπαϊκού Φιλελληνισμού αργότερα. Την ίδια περίοδο αναπτύσσει πλούσια κοινωνική και πνευματική δράση, είναι πρωτεργάτης η ενεργό μέλος σε διάφορους φιλολογικούς και καλλιτεχνικούς συλλόγους της Γενεύης όπως στην Société de Lecture, Société des Arts, Société d Archéologie.

Ενισχύει φιλανθρωπικές πρωτοβουλίες και φροντίζει για τον καλλωπισμό της πόλης. Με την έκρηξη της ελληνικής επανάστασης ο Εϋνάρδος είναι ένας από του πρώτους ευρωπαίους που αναμειγνύεται όλο και πιο ζωηρά στο κίνημα συμπαράστασης των αγωνιζομένων Ελλήνων και διέθεσε μεγάλα ποσά υπέρ της Ελλάδας. Τον Αύγουστο του 1821 ιδρύει την πρώτη Φιλελληνική Επιτροπή της Γενεύης η οποία γρήγορα αναγνωρίστηκε από τις επιτροπές των άλλων πόλεων ως συντονιστική αρχή.

Γίνεται ο οργανωτής, η ψυχή και ο στυλοβάτης όλων των Φιλελληνικών κομιτάτων της Ευρώπης (Γενεύης, Παρισιού, Βέρνης, Ζυρίχης, Λωζάννης, Βερολίνου, Μονάχου, Δρέστης κ.λπ.) που βοήθησαν με εράνους, δημόσιες συνεισφορές και διαφώτιση της κοινής γνώμης την υπόθεση του αγώνα.

Ως επιφανής οικονομικός και πολιτικός παράγοντας έχει την δυνατότητα να προβάλλει το Ελληνικό ζήτημα στις ξένες ευρωπαϊκές αυλές και κυβερνήσεις, σε διπλωματικές προσωπικότητες, σε διεθνής συσκέψεις και συνέδρια.

Η τεράστια αλληλογραφία του, τα ταξίδια του και οι επαφές του έχουν αποκλειστικό στόχο την αποκατάσταση της Ελλάδας. Αυτός ο λάτρης της πατρίδας μας και βαθύς γνώστης των ελληνικών πραγμάτων που μόχθησε απάνω από 40 χρόνια για την ανεξαρτησία της, ποτέ στην ζωή του δεν επισκέφτηκε την Ελλάδα. Το 1822 ο Ιωάννης Καποδίστριας, μετά την παραίτηση του από τα καθήκοντα στην Αυλή του τσάρου, μένει μόνιμα στη Γενεύη και εργάζεται υπέρ του Ελληνικού αγώνα.

Το 1827- 1831, όταν ο Ιωάννης Καποδίστριας γίνεται κυβερνήτης της Ελλάδος βρίσκει στο πρόσωπο του Ιωάννη – Γαβριήλ Εϋνάρδου  το σοφό σύμβολο και την σταθερή συμπαράσταση σε οποιοδήποτε οικονομική δυσκολία της νεοσύστατης Ελληνικής Πολιτείας.

Ακόμη και μετά την δολοφονία του Καποδίστρια στο Ναύπλιο στις 27 Σεπτεμβρίου 1831, ο Εϋνάρδος ενδιαφέρθηκε για την Ελλάδα, συμβάλλοντας στην συγκρότηση της εθνικής οικονομίας και ίδρυσε την ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΆΔΟΣ, της οποίας διετέλεσε και επίτιμος διοικητής Το 1847 αντιμετώπισε με σθένος τις υπερβολικές απαιτήσεις των Άγγλων τραπεζικών και το δάνειο του 1832 προς την Ελλάδα και πλήρωσε ο ίδιος μισό εκατομμύριο χρυσά φράγκα για να τους ικανοποιήσει.

Ο Εϋνάρδος «συμβάλλοντας στην ίδρυση της Εθνικής Τράπεζας και προπάντων βοηθώντας το ελληνικό δημόσιο να γίνει κύριος μέτοχος της, όχι μόνο απέτρεψε τον κίνδυνο να υποταγεί η ελληνική οικονομία σε ξένους τραπεζίτες αλλά έδωσε στην κυβέρνηση τη δυνατότητα να ελέγχει άμεσα έναν οργανισμό που πήρε κατ’ αποκλειστικότητα το δικαίωμα εκδόσεως χαρτονομίσματος μέσα στην Ελλάδα και έγινε ρυθμιστής τη ιδιωτικής οικονομίας». Χαρακτήριζε την Τράπεζα «Τιμόνι του μέλλοντος  της χώρας μας», La Banque est le timon de l’avenir de la Grèce.

Δεν είναι υπερβολή να ειπωθεί ότι ο Εϋνάρδος, πέρα από οραματιστής και κύριος συντελεστής της ίδρυσης της Ε.Τ.Ε, υπήρξε και ο διακριτικός καθοδηγητής της τράπεζας και παρείχε την ανεκτίμητη τεχνογνωσία του κατά τα πρώτα βήματα της. Πάνω από όλα όμως παρέμεινε ο ανιδιοτελής φίλος, ο οποίος παρακολούθησε με στοργικό ενδιαφέρον το δημιούργημα του μέχρι το τέλος του βίου του.

Ο Εϋνάρδος είναι ίσως από τους λίγους φιλέλληνες που τιμήθηκαν από την Ελλάδα με τον ειλικρινέστερο τρόπο και με τις υψηλότερες διακρίσεις όταν ακόμη βρισκόταν στην ζωή. Το γεγονός αυτό πολύ πιθανόν οφείλεται στο ότι ο ίδιος υπήρξε ένθερμος υποστηρικτής της Ελλάδας και παρέμεινε μακριά από διεθνοπολιτικές σκοπιμότητες και ανταποδοτικές οικονομικές  συναλλαγές κατά την πολύχρονη φιλελληνική του δράση. Για αυτό πέρα από τις ύψιστες τιμές που του επιδαψίλευσε η πολιτεία, ίσως έχει μεγαλύτερη σημασία ότι παρέμεινε στην συλλογική μνήμη του τόπου ως ο «φίλος των Ελλήνων».

Τον Μάιο του 1827 η Τρίτη Εθνοσυνέλευση στην Τροιζήνα του απονέμει τιμητικά την Ελληνική Ιθαγένεια (πολιτογραφούσα αυτόν αληθή Έλληνα και πολίτην της Ελλάδος).

Στον Εθνικό Κήπο υπάρχουν οι δυο προτομές του Εϋνάρδος και του φίλου του Καποδίστρια, τις οποίες φιλοτέχνησε ο γλύπτης Ιωάννης Κόσσο*.

************

Σήμερα υπάρχει ο Ελληνοελβετικός Σύλλογος στην Γενεύη που φέρει το όνομα του. Το 1810 ο Εϋνάρδος έχτισε μεγαλοπρεπή μέγαρο, το οποίο σήμερα δεσπόζει στο πάρκο Bastions της Γενεύης. Στο προαύλιο χώρο της έπαυλης υπάρχει ένα μνημείο – προτομή του Ευνάδρου, με επιγραφή στα Ελληνικά και Γαλλικά, που ανεγέρθη με πρωτοβουλία των Ελλήνων φοιτητών της Γενεύης και Ζυρίχης και Συλλόγων Ελλήνων, καθώς και με την συμμετοχή της Εθνικής Τράπεζας Ελλάδος.

Τα αποκαλυπτήρια της προτομής έγιναν στις 4 Μαΐου 1907.

Το εντυπωσιακό μέγαρο του Εϋνάρδου στην Γενεύη (Palais Eynard), είναι σημερινό Δημαρχείο και κτήριο των Αρχείων της πόλης της Γενεύης.

************

Ο Ελληνοελβετικός Σύλλογος  του Ιωάννη Γαβριήλ Εϋνάρδου έχει 400 μέλη από Έλληνες και Φιλέλληνες οι οποίοι συνεχίζουν το σημαντικό έργο του μεγάλου Φιλέλληνα. Είμαι 35 χρόνια μέλος του συλλόγου τον οποίο υποστηρίζω θερμά, συμμετέχω στις πολύ ενδιαφέρουσες εκδηλώσεις του  που είναι διαλέξεις, κονσέρτα, θεατρικές παραστάσεις, ταινίες, πολιτιστικές επισκέψεις. Καθώς και πολλά ταξίδια στην Ελλάδα, Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Κύπρο κλπ. Κατά περιόδους ο Σύλλογος διοργανώνει κρουαζιέρες για το Πάσχα όπου Έλληνες και ξένοι ανακαλύπτουν περιοχές της Ελλάδας και τα μνημεία της.

O Σύλλογος Ι. Γ. Ε εκδίδει και ένα τριμηνιαίο περιοδικό «Δεσμός» σε συνεργασία με τον Σύλλογο «Amitiés Greco – Suisse de Lausanne».

Το φετινό  πρόγραμμα των εκδηλώσεων είναι πολύ πλούσιο, άρχισε με την σημαντική διάλεξη του  Γεωργίου Πρεβελάκη ο οποίος  είναι  καθηγητής στην Γαλλο-Ελληνική Γεωπολιτική με θέμα, «Ποιος είναι ο Φιλελληνισμός σήμερα;».

Στις 3 Νοεμβρίου ήλθε από την Αθήνα  ο σπουδαίος και διάσημος Έλληνας σκηνοθέτης Γιάννης Σμαραγδής, να μας μιλήσει για το έργο του ενώ προβλήθηκε η ταινία του El Greco.

Στις 23 Νοεμβρίου θα παρακολουθήσουμε την ταινία «Les Ailes de Patmos» (Τα Φτερά της Πάτμου (2014)), το οποίο γυρίστηκε από την Βικτωρία Βελλοπούλου και την παραγωγή έκανε ο σημαντικός Ελβετός Φιλέλληνας Τραπεζίτης, Charles Pictet.

Σύμφωνα με το καταστατικό του συλλόγου, κάθε δυο χρόνια αναλαμβάνει καθήκοντα καινούργιος πρόεδρος του Συλλόγου. Η εξαιρετική καθηγήτρια του πανεπιστημίου Γενεύης Κοινωνιολόγος – Ανθρωπολόγος και φίλη μου Κλεοπάτρα Montandon, υπήρξε πρόεδρος του Συλλόγου.
Βενετία Πιτσιλαδή – Σούαρτ: Ποια ήταν η πρώτη σας επαφή με τον  Ελληνοελβετικό Σύλλογο Ιωάννη – Γαβριήλ Εϋνάρδου;

Κλεοπάτρα Montandon: Όταν έφτασα στην Γενεύη το 1960, μετά την εγγραφή μου στο γραφεία του Πανεπιστημίου, πέρασα από το πάρκο που το περιτριγυρίζει ονομαζόμενο Parc des Bastions. Η έκπληξη μου ήταν μεγάλη όταν βαδίζοντας προς ένα υπέροχο κτήριο του 18^ου αιώνα, βρέθηκα μπροστά σε μια  μπρούτζινη προτομή, αφιερωμένη στον Ιωάννη – Γαβριήλ Ευνάρδο, περιστοιχιζόμενη από διπλό κείμενο, στα ελληνικά και στα γαλλικά

ΤΩ ΜΕΓΑΛΩ ΕΥΕΡΓΕΤΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ
ΟΙ ΕΝ ΕΛΒΕΤΙΑ ΕΛΛΗΝΕΣ ΦΟΙΤΗΤΕΣ
ΕΥΓΝΩΜΟΝΟΥΝΤΕΣ

Θυμήθηκα τότε την προτομή στον Εθνικό Κήπο στην Αθήνα, που προσπερνούσα συχνά στα μαθητικά μου χρόνια χωρίς να δίνω σημασία.

Αλλά η πρώτη μου έκπληξη ολοκληρώθηκε όταν μερικά χρόνια αργότερα, μιλώντας με την  μητέρα του συζύγου μου, έμαθα ότι ο πατέρας της είχε πρωτοστατήσει στην ίδρυση του Ελληνοελβετικού Συλλόγου Ιωάννης –Γαβριήλ Εϋνάρδος το 1918. Ο Edouard Chapuisat ήταν από τους αυθεντικούς Φιλέλληνες και σαν ιστορικός και δημοσιογράφος γνώριζε καλά την Ελλάδα και ιδιαίτερα τα προβλήματα που ζούσε εκείνη την εποχή. Όπως οι Beud-Bovy και οι Boissonas, ήταν αφοσιωμένοι στην στήριξη της Ελλάδας.

Βενετία Πιτσιλαδή – Σούαρτ: Τι αποκομίσατε από την προεδρία στο Σύλλογο ;

Κλεοπάτρα Montandon: Το 2005 με πρότειναν για πρόεδρο, το θεώρησα μεγάλη τιμή, και άρχισα να αντιλαμβάνομαι πόσο σημαντικός ήταν ο σύλλογος αυτός. Κοντεύουν τώρα 100 χρόνια από την ίδρυση του και έχει παραμείνει ένα μοναδικό παράδειγμα πολιτιστικής υποστήριξης της πατρίδας μας. Ανέκαθεν μέλη του συλλόγου και του συμβουλίου μας ήταν αξιόλογες προσωπικότητες, Ελβετοί Φιλέλληνες που προσέφεραν πολλά στην ακτινοβολία της Ελλάδας στο εξωτερικό: στον πανεπιστημιακό αλλά και γενικά στον πολιτιστικό τομέα, ιδιαίτερα στους κλάδους των αρχαίων και νέων ελληνικών. Το ίδιο ισχύει και σήμερα στην Γενεύη χάρη σε αυτές τις φυσιογνωμίες, ο φιλελληνισμός διατηρείται πάντα ζωντανός. Ο κεντρικός σκοπός του Συλλόγου είναι η διατήρηση του Φιλελληνισμού. Μια από τις αξέχαστες στιγμές της προεδρίας μου ήταν η οργάνωση, εν συνεργασία με το Ελληνικό Προξενείο Γενεύης και με την Μόνιμη Αντιπροσωπεία της Ελλάδος στα Ηνωμένα Έθνη, ενός συμποσίου με θέμα τον φιλελληνισμό. Ο σκοπός ήταν να προωθήσουμε μια κριτική ανάγνωση του φαινομένου, κυρίως των πολιτικών διαστάσεων και των εξελίξεων τους. Ήταν το 2007 σαν να διαισθανόμαστε ότι κάποιος σεισμός απειλούσε την ελληνική κοινωνία και την θέση της στα ευρωπαϊκά κράτη που την είχαν υποστηρίξει στο παρελθόν, αλλά και ανά τον κόσμο. Εκδώσαμε ένα μικρό βιβλίο με τα κείμενα των ομιλητών. Θα χρειαστεί αναμφίβολα να επανεξετάσουμε το πρόβλημα σήμερα ….

************

Ο γνωστός στη Γενεύη, Νομικός Σύμβουλος Διεθνών Εταιρειών  Διδάκτορας Πολιτικών Επιστημών και φίλος Διονύσης Μυλωνάς, πρώην πρόεδρος του Ελληνοελβετικού Συλλόγου Ιωάννη- Γαβριήλ Εϋνάρδου, ανέφερε:

«Ο, τι κι αν κάνουμε στο εξωτερικό για την Ελλάδα, είναι καλό! Η δίχρονη προεδρία μου και τα 8 χρόνια που ήμουν μέλος του Δ. Σ μου έδειξαν  ένα Σύλλογο ζωντανό, και τα μέλη ενδιαφέρονται σοβαρά για την πορεία του.

Τα μέλη που είναι κατά μεγάλη πλειοψηφία Ελβετοί, είναι πραγματικοί Φιλέλληνες, που ενδιαφέρονται για τα Ελληνικά πράγματα, παλαιά και σύγχρονα, μερικέ φορές από πάππου –προς πάππου. Δηλαδή το ενδιαφέρον για την Ελλάδα και το μέλλον της δεν είναι κάτι πρόσφατο αλλά συνδυάζεται με την ιστορία της οικογένειας τους».

 

---

 

 

Η εξαιρετική   Καθηγήτρια και Υπεύθυνη του Τμήματος Νέας Ελληνικής γλώσσας, Λογοτεχνίας και Πολιτισμού στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου της Γενεύης και φίλη μου Αναστασία- Δανάη Λαζαρίδου, υπήρξε μέλος του Συλλόγου από τα φοιτητικά της χρόνια, κατόπιν μέλος του Δ. Σ. καθώς και  πρόεδρος.

Βενετία Πιτσιλαδή –Σούαρτ: Υπάρχουν ακόμη θερμοί Φιλέλληνες όπως της εποχής του Εϋνάρδου;

Αναστασία – Δανάη Λαζαρίδου: Ο φιλελληνισμός της εποχής του Ιωάννη –Γαβριήλ Εϋνάρδου υπήρξε ένα συγκεκριμένο ιστορικό φαινόμενο και δεν νομίζω οι σύγχρονε μορφές «φιλελληνισμού»  που υφίστανται ανά την υφήλιο να αντιστοιχούν στις ίδιες συντεταγμένες. Οπωσδήποτε στη σημερινή κοινωνία της Γενεύης η αίγλη των κλασσικών σπουδών που καλλιεργήθηκαν ιδιαίτερα στην πόλη αυτή (αν και σε ύφεση τα τελευταία χρόνια), ο αρχαίος πολιτισμός ως αναλλοίωτη οικουμενική αξία, η μνήμη της δράσης του φιλελληνικού κομιτάτου των αρχών του 19^ου αιώνα, η παρουσία του Ιωάννη Καποδίστρια, του Φαναριώτη Γιακωβάκη Ρίζου Νερουλού, του ποιητή Ανδρέα Κάλβου στον φιλελληνικό εκείνο περίγυρο, συμβάλλουν ώστε σε έναν ορισμένο κύκλο να υπάρχουν  ακόμη στην Γενεύη  θερμοί «Φιλέλληνες».

Βενετία Πιτσιλαδή –Σούαρτ: Σε  Ποια είναι  τα τιμητικά βραβεία και οι Υποτροφίες ;

Αναστασία – Δανάη Λαζαρίδου: Η επιβράβευση αριστείας στα αρχαία ελληνικά των μαθητών του Κολλεγίου του καντονίου της Γενεύης απονέμεται κάθε χρόνο. Η «Υποτροφία» η οποία συνίσταται σε οικονομική – και ηθική – ενίσχυση νεαρών ερευνητών  σε ευρύ φάσμα νεοελληνικού ενδιαφέροντος (γλώσσα, λογοτεχνία, ιστορία, νομικά, βοτανολογία, κ. λ. π) απονέμεται ανά έτος.

************

Ο νέος πρόεδρος  από τον Μάιο 2015 για τα επόμενα δυο χρόνια της «Association Grèco – Suisse Jean –Gabriel Eynard», είναι ο Παναγιώτης Πουρνάρας, ένας νέος και αξιόλογος οικονομολόγος και φίλος. Ο οποίος με μεγάλο ενθουσιασμό και τιμή δέχθηκε τα καινούργια του καθήκοντα.

************

Αγαπημένοι Αναγνώστες του «Έγκυρου Ανταποκριτή», είμαι υπερήφανη για τον σημαντικό φιλελληνισμό που υπάρχει στην Γενεύη. Είναι εντυπωσιακό ότι πολλοί Ελβετοί μέλη του «Ελληοελβετικού  Συλλόγου Ιωάννη – Γαβριήλ Εϋνάρδου», μιλούν απταίστως Ελληνικά, συχνά και αρχαία ελληνικά γιατί έχουν σπουδάσει και σπουδάζουν την Ιστορία, τον Πολιτισμό και την γλώσσα μας. Λατρεύουν την χώρα μας, θαυμάζουν τα έργα των Ελλήνων.

Στις δύσκολες στιγμές της χώρας μας, εμείς οι Έλληνες της Διασποράς, μαζί με τους Φιλέλληνες νιώθουμε ενωμένοι στον κοινό «ιερό» σκοπό που είναι να βοηθήσουμε την πατρίδα μας Ελλάδα!

Με τους φιλικούς μου χαιρετισμούς

Η παθιασμένη Συγγραφέας της Γενεύης
Βενετία Πιτσιλαδή – Σούαρτ
wanda. chuard@bluewin. ch
venetiapitsiladi. com

 

_______________

* Πηγή δεδομένων:
Εθνική τράπεζα της Ελλάδος, Ιστορικό Αρχείο Αθήνα 1999
Ιωάννης –Γαβριήλ Εϋνάρδος